توركيا لة ثصناوي ليرةي توركيدا دةضصتة عصراق .... مةمد عـةلي بيراند ....لة توركييةوة: بةكر شواني

 
25-02-2008 18:30

مةبةستي سةرةكي لة ناردني سةرباز بؤ عصراق، نة بؤ تةطةرة خستنة بةردةم دامةزراندني دةولَةتي كوردية و، نة بؤ ئةوةيشة كة توركيا لة بنيادنانةوةي عصراقدا خاوةن قسة بصت، ضونكة كاريطةري زيادمان بةسةر هيض كاميانةوة نابصت. تةنها هؤيةك كة بة دةستمانةوة مابصت، سودي ئابوريية. ماوةيةكي درصذة طفتوطؤ لةسةر ناردن يان نةناردني سةرباز بؤ عصراق دةكرص و قسةكةراني هةردوو لايةنطراني ناردن و نةناردن بيانووي يةك لة يةك طرنطتر و بة بؤضووني خؤيان ماقول دةخةنة بةرضاو.

لة ماوةي أابردوودا لةطةلَ ئةمةريكاييةكي شارةزاي دوا بارودؤخي عصراق و لةطةلَ شارةزايةكي توركدا تصروثأ قسةم كرد و لة ئاكامدا بؤضوونمان لة ضةند خالَصكدا يةكي طرتةوة كة دةمةوص ئةمأؤ لصرةدا بؤ ئصوةي باس بكةم، ئةويش لةبةر ئةوةي ضةند بؤضوون و شيكردنةوةيةك هاتنة طؤأص كة من تا ئصستا هصندة بةرضاوم نةكةوتوون. ئةو ثرسيارةي كة هصنامانة ئاراوة، ئةمة بوو: ئايا توركيا بؤضي سةرباز بؤ عصراق دةنصرص و بة نيازة لة بةرامبةر ئةم هةنطاوةدا ضي بة دةست بخات؟ ماوةيةك لةو مةسةلةيةوة دةستمان ثصكرد كة ناومان لصنابوو هصلَة سورةكان.

ئايا تةطةرة دةخرصتة أصي دةولَةتي كوردي؟

يةكصك لة بيانووة هةرة لة ثصشةكاني ناردني هصزي سةربازي تورك بؤ عصراق، بؤ أصطرتن بوو لة دامةزراندني دةولَةتصكي كوردي سةربةخؤ لة داهاتوودا. ئةفسةرةكانمان و لصثرسراواني فةرميمان ثةيتا ثةيتا دةلَصن: "هةبووني سةربازي تورك هةم كوردةكان لة هةلَطرتني ئةم هةنطاوة سارد دةكاتةوة و هةم طوشارصكيش دةخاتة سةر ئةمةريكاييةكان كة خاوةن قسةن لةو مةسةلةيةدا. " واتا ئةمةريكاييةكان دةلَصن: "دةستمان بة دامصنتان توركةكان مةأةنجصنن، ضونكة ئةطةر زوير بن، ئةوا لةوانةية سةربازةكانيان بكصشنة دواوة" و بةم جؤرة كوردةكان لة هةنطاونان بةرةو دةولَةتي كوردي سارد دةبنةوة. بة أاستي ئةطةر بمانةوص خؤمان لة خشتة نةبةين، ثصويستة بزانين هةر شيكردنةوةيةكي بنيادنراو لةسةر ئةم طريمانانة (دواي أةتكردنةوةي ياداشتنامةكة لة ماوةي ثصش شةأدا) ئيدي نايخوات.

ئةطةر أؤذصك لة أؤذان دةولَةتصكي كوردي لة باكوري عصراق دابمةزرص، ئةوا واشنتؤن و تةلئةبيب بأياري لةسةر دةدةن و توركيا خؤشي بصت و ترشي بصت، ئةم بأيارة جصبةجص دةكرص. ئةطةر هةتا ئةمأؤش هةنطاوصكي وةها لةو لايةنةوة نةنرابص، ئةوا لةبةر نةخةملآندني هةلومةرج بووة و مةبةست ئةوة بووة ثالَ بة توركياوة نةنرص بةرةو نائارامي، ئةطةر نا، ئةوا سةربازةكانمان لة عصراق نة دةتوانن بؤ أصطرتن لة سةربةخؤيي بةطذ كوردةكاندا بضنةوة و نة دةشتوانن بص مةيلي ئةمةريكا جولَة بكةن. بة هةمان شصوة توركيا ناتوانص بة ثشتبةستن بةو هصزةي كة بؤ عصراقي دةنصرص، نةخشةكاني يارمةتيداني توركمان و لةناوبردني طةريلاكاني ث. ك. ك جصبةجص بكات. تةنها ئةوة هةية كة هةبووني مةهمةتضيك (سةربازي تورك-وةرطصأ) أصذةي ثرةستيذي توركيا دةباتة سةرةوة و طراني ئةنقةرة لة هةرصمةكة و لاي ئةمةريكا زياد دةكات. بةلآم ناردني مةهمةتضيك بؤ عصراق كؤمةلَص سودي تري ئةوتؤي هةية كة ثصويستة لة ئاستياندا هةلَوصستة بكةين و بزانين كة ض كؤمةكصكي بةرجةستة بةم ولآتة دةكات.

 كؤمةكي ئابوري زؤر طرنطة

ئةطةر ئةم أؤذانة طوص لة بازاأ بطرن دةستبةجص سةرنجتان أادةكصشص. ثصشهاتةكان بة شصوةيةكي ثؤزةتيظ هةلَدةسةنطصنرص، مرؤظةكان بة ئومصدةوة دةدوصن، بةلآم هةموو أستةكان بة "بصطومان ئةطةر ثةرلةمان ياداشتنامةي نوص ثةسةند بكات" كؤتايي دصت. هؤيةكةشي هةتا بلًَصي ساكار و ئاسانة، توركيا بة أصطايةكي زؤر باريكدا تصثةأ دةبصت و بضوكترين ثصشهاتي نةرصني بةسة بؤ قلَثكردنةوةي هةموو شتصك و ئةمجارة قةيراني ئابوري خراثتر يةخةمان دةطرص. دووبارة بوونةوةي يةكنةطرتنمان لةطةلَ واشنتؤن دةبصتة هؤي سةرةكي خولَقاندني ئةم نائومصدية و بةم جؤرةش دةكةوينة بةر بروسكةي حكومةتي بوش. توركيا ئةطةر ئةمجارةش بةلَصن بدات و دواتر هةلَوصست بطؤأص، ئةوا يةكسةر لة جيهاني دارايي نصودةولَةتيدا دةكةوصتة خانةي ئةو ولآتانةوة كة قةرز بةخشين ثصيان جصطاي مةترسية. هةمان كات ض لة ناوخؤ و ض لة دةرةوة فايز بةرز دةبصتةوة و سةر لة نوص هةلآوسان زياد دةكات.

بةلآم توركيايةك كة سةرباز بؤ عصراق بنصرص، مامةلَةيةكي جياوازي لةطةلَ دةكرص و دةتوانص بة ئاساني هاوكاري بةدةست بخات بؤ أاستكردنةوةي باري ئابوري. توركيايةك كة سةرباز بؤ عصراق بنصرص، وا لة واشنتؤن دةكات كة بة شصوةيةكي تر لةمةأ ث. ك. ك طوص لة ئةنقةرة بطرص. بة كورتي، هصزي ضةكداري توركيا بة مةبةستي ثاراستني ليرةي توركي أوو لة عصراق دةكات. هةرضيةكي تر لةو بارةيةوة بوترص، قسةي ثأوثوضة.

 سةرضاوة: أؤذنامةي حوريةت 19/9/2003